Parasite

Znane też jako: Gisaengchung, 기생충

Na podstawie: pomysł oryginalny

Gatunek: czarna komedia, thriller

Reżyseria: Bong Joon Ho

Premiera: 2019

Obsada: Song Kang Ho, Lee Sun Gyun, Jo Yeo Jung, Choi Woo Shik, Park So Dam, Jang Hye Jin, Lee Jung Eun, Park Myung Hun, Jung Ji So

 

W takich chwilach trochę boję się tykać z jakiejkolwiek strony (natychmiastowego już) klasyku, dlatego na przykład nigdy nie targnęłam się na recenzję „Oldboya”… Odnoszę wrażenie, że kiedy koreański film przebija się przez swoją niszę i trafia do szerszej widowni, która może go rozpatrywać bez ściśle lokalnego kontekstu, ja tak naprawdę tracę grunt pod nogami, ponieważ mam już swoje przyzwyczajenia recenzenckie i określony szablon, którym się posługuję i trudno jest mi się otworzyć na szersze horyzonty.

Nie czuję, jakbym była w stanie wyciągnąć z „Parasite” cokolwiek więcej, czego jeszcze nie powiedziano i nie napisano we wszelkich mediach… Pamiętam, że podchodziłam do tego filmu bardziej jak do „wydarzenia” aniżeli dzieła sztuki filmowej. Na wypełnionym po brzegi ludźmi pokazie przedpremierowym wiedziałam czego się spodziewać po nowym filmie Bong Joon Ho – tego, że do końca nie będę wiedzieć, czego się spodziewać, ale właśnie to jest jedną z jego cech charakterystycznych, jeśli wiecie, o co mi chodzi. Byłam po prostu pewna, że się nie rozczaruję, chociaż po fakcie doszłam do wniosku, że trudno mi jednoznacznie stwierdzić, aby „Parasite” był „najlepszym” filmem w jego karierze… Raczej taką wisienką na torcie wielu lat reżyserowania. Dlatego osobiście uważam, że historyczna Złota Palma dla tego filmu jest bardziej uznaniem za całokształt pracy Bong Joon Ho, którego kulminacją, połączeniem wielu wcześniej pojawiających się motywów w jego twórczości, jest właśnie „Parasite”. Jakoś tak przywiódł mi na myśl debiutanckie „Barking Dogs Never Bite” (2000) – czy po dwudziestu latach można mówić o pojawieniu się jego radykalnego kuzyna, który chowa w piwnicy jeszcze bardziej szokujące rzeczy niż Bae Doo Na i Lee Sung Jae mogli znaleźć w kotłowni?

Z ciekawością obserwowałam ukradkiem oka innych widzów na seansie. Czy będą chłonąć to, co widzą, nie pojmować może bongowych mariaży gatunkowych, czy chichotać między sobą na widok cameo popularnego Park Seo Joona? Czy rzeczywiście przyklasną sloganowi dystrybutora o „najbardziej szalonym filmie”, czy po prostu wyjdą z seansu zmieszani, nie mogąc go przetrawić przez jeszcze trochę czasu? Kiedy pojawiły się pierwsze okazje do obejrzenia go na wielkim ekranie, trudno było mi przekonać kogokolwiek ze znajomych, aby towarzyszył mi, ale jakiś czas później znajomi z pracy umawiali się już grupowo na „ciekawy film”.

Jakakolwiek nie byłaby ich reakcja, przyznaję, że reżyserowi udała się niezwykła sztuka – sam twierdzi, że stworzył bardzo „koreańskie” dzieło, jednakże wywołuje jak najbardziej uniwersalne dyskusje na temat podziałów klasowych. Trochę mnie dziwi, że nie przetłumaczono tytułu na coś pokroju „rodziny pasożytów”… bo dosłownie nimi jest rodzina Ki Taeka (Song Kang Ho), która gnieździ się w zapyziałej suterenie. Wiążą koniec z końcem, parając się różnych drobnych zleceń, ale nie można powiedzieć, aby ciężko pracowali, jak to bywa w stereotypowych obrazach z koreańskiej telewizji. Synowi Ki Woo (Choi Woo Shik) spada z nieba okazja zostania korepetytorem nastolatki z bogatej rodziny, a w krótkim czasie jego bliscy wygryzają z posad wszystkich pracowników pana Parka (Lee Sun Gyun) i jego żony Yeon Kyo (Jo Yeo Jung), oczywiście nie zdradzając, że mają ze sobą coś wspólnego – ojciec Ki Taek zostaje szoferem, matka Chung Sook (Jang Hye Jin) naczelną gospodynią, a siostra Ki Jung (Park So Dam) korepetytorką i terapeutką najmłodszego syna.

Bong Joon Ho tworzy mistrzowską czarną komedię, która przez cały czas trzyma w napięciu i to nawet lepiej niż większość horrorów. Można się dopatrzyć ukłonu w stronę twórczości Kim Ki Younga znanego przede wszystkim z „The Housemaid” (1960), chociaż we współczesnym wydaniu ponadczasowej historii o pragnieniu podniesienia swojego statusu społecznego i zagarnięcia tego, co posiadają bogatsi, zaskakująco, jak dla mnie, zabrakło elementu erotycznego. Relacja Ki Woo z parę lat młodszą Da Hye (Jung Ji So) zdaje się nie mieć aż tak samolubnych intencji… Można natomiast wyciągnąć wniosek, że po tych kilkudziesięciu latach w koreańskim kinie nie zmieniły się poglądy na elitaryzm, lecz w pogoni za pieniędzmi niższe warstwy społeczne zaczęły używać różnych narzędzi, nie tylko uwodzenia.

Nie mogę zdradzić żadnych szczegółów fabuły „Parasite”, która jest szaloną przejażdżką rollercoasterem. Wpada się w nią jak w dziurę w pogoni za białym królikiem i choć można mieć różne przeczucia, chyba nikt nie będzie przygotowany na to, co zobaczy. Można się na przykład domyślić, że film w którymś momencie stanie się makabryczny – hej!, w końcu macie do czynienia z koreańską czarną komedią! – jednakże humor pojawia się w najmniej oczekiwanych miejscach, a elementy thrillera pojawiają się również znienacka, niczym jump scares w horrorach. Nie muszę do tego wiele pisać o ekscentrycznej menażerii bohaterów odgrywanych z klasą przez wszystkich aktorów, gdyż dokładnie tego się spodziewałam, widząc te, a nie inne nazwiska w obsadzie. Młody Choi Woo Shik wspina się na wyżyny swoich umiejętności i wręcz przyćmiewa samego Song Kang Ho, chociaż to może kwestia tego, że gwiazdor ten zawsze nosi na barkach całe swoje filmy, a w „Parasite” dosłownie każdy jest w najwyższej formie i siły zostają rozłożone. W każdym razie film ten jest natychmiastowym klasykiem, powtarzam swoje pierwsze zdanie. Pozostawia z poczuciem niespodziewanego pozbycia się wszelkich złudzeń, co uderza niemniej niż „Oldboy”.

(Wybrane) zdobyte nagrody

2019 Cannes Film Festival:

• Złota Palma dla najlepszego filmu

2019 International Cinephile Society Cannes Awards:

• najlepsza reżyseria

2019 Sydney Film Festival:

• najlepszy film

2019 Chunsa Film Arts Awards:

• najlepsza reżyseria
• najlepsza aktorka – Jo Yeo Jung
• najlepsza aktorka drugoplanowa – Lee Jung Eun
• najlepszy scenariusz

2019 International Film Festival Cinematik:

• Audience Award

2019 Toronto International Film Festival:

• Grolsch People’s Choice Award – 3. miejsce

2019 Fantastic Fest:

• Audience Award

2019 Buil Film Awards:

• najlepszy film
• najlepszy aktor drugoplanowy – Park Myung Hun
• najlepsza aktorka drugoplanowa – Lee Jung Eun
• najlepszy scenariusz
• najlepsze zdjęcia
• najlepsza muzyka

2019 Vancouver International Film Festival:

• Super Channel People’s Choice Award

2019 Tallgrass Film Festival:

• Excellence in the Art of Filmmaking dla Bong Joon Ho

2019 Korean Association of Film Critics Awards:

• najlepszy film
• najlepsza reżyseria
• najlepsze zdjęcia
• Critics’ Top 10

2019 Asia Pacific Screen Awards:

• najlepszy film

2019 Blue Dragon Film Awards:

• najlepszy film
• najlepsza reżyseria
• najlepsza aktorka – Jo Yeo Jung
• najlepsza aktorka drugoplanowa – Lee Jung Eun
• najlepsza scenografia

2019 British Independent Film Awards:

• najlepszy zagraniczny film niezależny

2019 Director’s Cut Awards:

• najlepszy film
• najlepsza reżyseria
• najlepszy aktor – Song Kang Ho
• najlepszy nowy aktor – Park Myung Hun
• najlepszy scenariusz

2019 Korean Film Producers Association Awards:

• najlepsza reżyseria
• najlepsze oświetlenie
• najlepsza scenografia

2019 Cine21 Awards:

• Top 10 Films of the Year
• Director of the Year – Bong Joon Ho
• Actor of the Year – Song Kang Ho
• Actress of the Year – Lee Jung Eun
• Screenwriter of the Year – Bong Joon Ho & Han Jin Won
• Cinematography of the Year – Hong Kyung Pyo

2020 AACTA Awards:

• najlepszy film międzynarodowy

2020 Golden Globe Awards:

• najlepszy film nieanglojęzyczny

2020 Dorian Awards:

• Film of the Year
• Director of the Year – Bong Joon Ho
• Supporting Film Performance of the Year — Actor – Song Kang Ho
• Foreign Language Film of the Year
• Screenplay of the Year

2020 Hollywood Critics Association Awards:

• najlepszy scenariusz
• najlepszy film nieanglojęzyczny
• Filmmaker Achievement Award dla Bong Joon Ho

2020 Critics’ Choice Movie Awards:

• najlepsza rezyseria
• najlepszy film nieanglojęzyczny

2020 Palm Springs International Film Festival:

• FIPRESCI Prize for Best International Screenplay

2020 Screen Actors Guild Awards:

• Outstanding Performance by a Cast in a Motion Picture

2020 Satellite Awards:

• najlepszy film nieanglojęzyczny

2020 Santa Barbara International Film Festival:

• Outstanding Director of the Year Award – Bong Joon Ho

2020 Rotterdam International Film Festival:

• BankGiro Loterij Audience Award

2020 Art Directors Guild Awards:

• Excellence in Production Design for a Contemporary Feature Film

2020 Writers Guild of America Awards:

• najlepszy scenariusz oryginalny

2020 BAFTA Film Awards:

• najlepszy scenariusz oryginalny
• najlepszy film nieanglojęzyczny

2020 International Cinephile Society Awards:

• najlepszy scenariusz oryginalny
• najlepsza obsada
• najlepsza scenografia

2020 Independent Spirit Awards:

• najlepszy film międzynarodowy

2020 Academy Awards:

• Oscar dla najlepszego filmu
• Oscar za najlepszą reżyserię dla Bong Joon Ho
• Oscar za najlepszy scenariusz oryginalny
• Oscar za najlepszy film nieanglojęzyczny

2020 Grand Bell Awards

• najlepszy film
• najlepsza reżyseria
• najlepsza aktorka drugoplanowa – Lee Jung Eun
• najlepszy scenariusz
• najlepsza muzyka

56th Baeksang Arts Awards:

• Daesang dla Bong Joon Ho
• najlepszy film
• najlepszy nowy aktor – Park Myung Hun

2020 Asian Film Awards:

• najlepszy film
• najlepszy scenariusz
• najlepszy montaż
• najlepsza scenografia

Wszystkie nagrody zdobyte przez „Parasite” – [Wiki]